Po starych śladach depcząc ...

Różnie prowadzą nasze drogi na Pogórze.
Kiedy nam się śpieszy, to głównymi, w wielkim ruchu, obwodnicami, czasami kawałek autostradą.
Ale jak mamy więcej czasu, a przed nami wolny weekend, to szukamy przede wszystkim ładnych dróg, to nic, że trwa to dłużej i o wiele więcej kilometrów w kołach.
Jak by nie jechać, trzeba przekroczyć San, który do Przemyśla ma status rzeki górskiej, oddziela od siebie Pogórza, Dynowskie i Przemyskie.
Onego czasu wiele włóczyliśmy się z mężem właśnie po tym terenie, na północ od Sanu, potem w czasach pogórzańskich szukaliśmy różnych dróg, żeby przerzucić się samochodem ze strony przemyskiej na jarosławską. Czasami były to próby nieudane, trzeba było wycofywać się, ale niejednokrotnie wyjeżdżaliśmy z lasów w nieoczekiwanych miejscach, dziwiąc się, że jesteśmy tak blisko domu:-)
Taką miłą niespodzianką okazała się droga przez Łętownię, potem urokliwy Bełwin, położony w dolinie potoku Łętowianka. Pewien odcinek w okolicach Chałupek Bełwińskich jest nieutwardzony, bywało artystyczne błotko. Ostatnio znowu po kilku latach zachciało nam się tamtędy przejechać, zwłaszcza że przedwiosenna pogoda kusiła, a może zrobili już asfalt?
Asfaltu nie było, na szczęście sucho, ale co innego przykuło naszą uwagę.
Tuż przed lasem kępa starych śliw znaczy miejsce po dawnym gospodarstwie, a trochę dalej, już w lesie oczyszczone z krzaków miejsce, a na drzewie tabliczka: Stary cmentarz ... tego tu nie było.
Takie miejsca nas interesują, więc podeszliśmy pod górkę.
Stare nagrobki, niektóre ładnie utrzymane, widać, że cmentarz jest odwiedzany i ktoś dba o niego.
Na drzewie przymocowane chorągiewki w ukraińskich barwach z wypisanymi nazwiskami, z kamieni zbudowany mały pomnik poległym w Wielkiej Wojnie.

Jakimś cudem nie zrobiłam zdjęcia temu pomnikowi, pewnie poszłam dalej na poszukiwania, miałam wrócić, zdjęcie pożyczyłam ze strony stadniny Sabatówka, przepraszam i dziękuję.
Już wiem, co odwróciło moją uwagę ... na drzewie wisiała tabliczka z niebieskimi znakami ...

Szlak Jana Vita ... pierwszy raz widzę taką ciekawostkę, chociaż gdzieś w tyle głowy błysnęła malutka iskierka, coś znajomego, ale co?
W domu zaczęłam szukać w necie, jakiegoś planu, pod hasłem tej ścieżki za wiele nie było, ale kiedy wpisałam: Jan Vit, o! wtedy pokazało się więcej.
To czasy Wielkiej Wojny, walki o twierdzę Przemyśl, pojawiła się też jego książka "Wspomnienia z mojego pobytu w Przemyślu podczas oblężenia rosyjskiego 1914-1915" ... już wiem, co to za iskierka, przecież ja to czytałam, sąsiad mi pożyczył którejś zimy:-)
Pamiętam, że moją myślą było, że może z tej strony twierdzy było tu trochę łatwiej, ale to tylko moje przemyślenia, bo sytuacja była tragiczna.

Jan był Czechem, jako młody człowiek poszedł "w kamasze", przez Sanok trafił do fortu Siedliska i sąsiednich, potem do Łętowni, przy tym cmentarzu mieli wartownię, podkopane pomieszczenie z siedziskami, kanapą i stołem. Był człowiekiem bardzo empatycznym, współczującym swoim towarzyszom żołnierskiej niedoli, a także barbarzyńsko wyrzucanej ludności z ich domów, gospodarstw, przedpole musiało być oczyszczone ze wszystkiego. Szerzyła się grabież, płonęły wiejskie chałupy, dwory, bez spisu inwentarza, nikt nie starał się nawet jakoś zrekompensować ludności cywilnej tych strat.
Dzielił się z żołnierzami swoimi racjami żywnościowymi, bo panował głód, chłód i niedola.
Przy okazji trafiłam na ciekawe strony, gdzie można poczytać o Janie, jego losach ...
http://www.twierdzaprzemysl.org/index.php?menu=art&akction=Jan_Vit
... a także o okolicznościach powstania tej ścieżki, pomnika, odnalezienia cmentarza, ciekawe poszukiwania terenowe właścicielki pobliskiej stadniny koni Sabatówka, o Bełwinie, te podobają mi się najbardziej:-)
https://sabatowka.wordpress.com/2013/08/14/sabatowka-z-historia-w-tle/
Powiem szczerze, że same forty nie interesują mnie za bardzo, te sztuki walki, taktyki bitewne, statystyki, a raczej losy ludzkie, wspomnienia.
Teren wokół pocięty licznymi wąwozami, niektóre wyglądają jak drogi, inne jak okopy ...

... na stromej ścianie jednego z nich zimozielony paprotnik kolczysty, tak myślę.

A droga prowadzi tu niezwyczajnie malownicza:-)

Wiosna zrobiła krok do tyłu, wczorajszy ranek pobielony.
Czasami znad Wiaru ciągnie mgłami, ale poranne słońce szybko je przepędza ...

Kwitną wierzby, ich puszyste kotki aż świecą w porannym słońcu ...

 ... w zachodzącym jakby puszyścieją ... a dalekie pasma Gór Sanocko-Turczańskich na liliowo:-)

Kupiłam trochę bratków, stokrotek, niektóre posadziłam w donicach ... jednego razu wychodzę, a tu ziemia wygrzebana, bratki stłamszone ... okazało, że moje psy usiłowały schować tu kość. Ziemia świeżutka, łatwo grzebać, tylko nie wiedziałam, kogo karcić, Mimę czy Amika ... podejrzenie padło na Mimę, bo ona taka zwariowana. Zabrałam ją do domu, wychodzę za chwilę, znowu wygrzebana druga donica, i to Amik, ten świętoszek tak ukrywał swoją zdobycz:-)

Pozdrawiam Was serdecznie, dziękuję za odwiedziny, wszystkiego dobrego, pa!

Jeden ciepły dzień ... potyczki z Roztoczem ...

Ostatnio pogoda bardzo dynamiczna.
Pod koniec tygodnia jeszcze bardzo wiało, niebo zmieniało się jak w kalejdoskopie, ale przyznam, wtedy wychodzą najładniejsze zdjęcia.

Wichura złamała znowu jedną śliwę w sadzie, poprzewracała ule, ale te stare, na szczęście nie zasiedlone przez pszczoły, a na tarasie zwaliła do środka ściankę z ułożonych polan. Ależ to siła, a zdawać by się mogło, że nie stanowią jakiejś solidnej przeszkody, a prześwity między polanami pozwolą wiatrom wiuchnąć i polecieć dalej.
Ogaciłam się na wiatry w solidną odzież, żeby mnie nie przewiało i poszłam na grządki, bo już daje znać o sobie "zew ziemi". Posiałam zielony groszek, a także szczypiorek, ten drobniutki, bo siedmiolatkę mam. Pogrzebałam w ziemi, zmarzłam i już byłam szczęśliwsza:-)

Posadziłam w trawie trochę cebulek krokusów, tak bliżej chatki i przy ścieżce i cały czas mam wrażenie, że są tu obce, zwłaszcza kiedy pojawią się łany zawilców i pierwiosnków. Ale to przez tęsknotę do czegoś kolorowego po zimie, do tych pierwszych kwiatków, zanim pojawią się dywany roślin rodzimych.

Po zimnych dniach niedziela była błoga, cieplutka, a pszczoły już od rana rozpoczęły pracowicie poszukiwać wiosennych pożytków. Leszczyna już przekwitła, a właściwie obmarzły jej pyłkodajne "robaczki", na szczęście kwitną wierzby, podbiały. Ruch przy ulach wielki, wielkie brzęczenie, lepiej wtedy nie zbliżać się za bardzo. "Ciasto" na zakarmienie pszczół już przygotowane, teraz czekamy na następny ciepły dzień, żeby zrobić przegląd uli i podać im jedzenie, z pyłkiem, miodem, z dodatkiem octu jabłkowego i leku na problemy jelitowe. Pszczoły ładnie przezimowały, rodziny są zdrowe, liczne, co nas niezmiernie cieszy, bo mąż wkłada w pasiekę wiele serca i pracy.

W niedziele po południu udało nam się jeszcze pojechać na Roztocze, do Hamerni na Czartowe Pole.
Niezwykły to rezerwat, z kolejnymi skalnymi kaskadami na rzece Sopot. Ścieżka przyrodnicza prowadzi drewnianymi pomostami, schodami, poręcze z okorowanych żerdzi bardzo tu pasują, nie rażąc obcością w krajobrazie. Ściemniały, wtopiły się w naturę ... nie wyobrażam sobie, żeby ktoś wpadł na diabelski pomysł i zamontował tu metalowe, błyszczące elementy:-)

Ależ ta woda szoruje korytem, jaki tam szum, trzeba mówić do siebie głośno, bo hałas naprawdę solidny. Wichura i tutaj poczyniła szkody, przez koryto przewalone pnie świeżo wyłamanych drzew, inne stare już porośnięte mchem, wrośnięta w krajobraz.
Przez jeden pień ludzie zrobili sobie przejście na drugą stronę Sopotu, ale myślę, że to w czasie zimy, teraz nie odważyłabym się przejść tędy nad wodą:-)

Wilgotny teren porastają mchy i paprocie, niektóre rosną na ziemi, niektóre wyszły aż na pień drzew. Próbowaliśmy z mężem podejrzeć, jak trzymają się siewki paproci na pniu, może tylko leciutko razem z mchem, ale nie, są mocno zakorzenione w korze ...

Dodatkowej tajemniczości dodają Czartowemu Polu ruiny papierni Zamoyskich, którą zniszczyły w XIX wieku dwie powodzie i pożar, a sama nazwa pochodzi od legendy, mówiącej o tej niezwykłej dolinie Sopotu, że "jeno czarci tu hasali".

Nurt rzeczny rozdziela się na kilka strumyków, bystro przeciskających się przez skalne przeszkody, zawalone kamienne ściany.

Po drugiej stronie doliny widok jak z pierwotnej puszczy, a kiedy wszystko zazieleni się, porośnie pnączami, powstanie wilgotna dżungla nie do przebycia. I dobrze, bo tutaj chodzimy tylko wyznaczonymi ścieżkami ... ale można i dalej, prowadzą szlaki turystyczne dla wędrowców, spragnionych dalszych wrażeń i wielu kilometrów w nogach.

Jak pisałam wcześniej, hałas, dosłownie huk spadającej wody ze skalnych "porohów" jest tak wielki, że wędrujący ludzie wcale nie przeszkadzają odpoczywającym na kamiennej płycie kaczkom, one po prostu ich nie słyszą:-)

Ciepła niedziela wyciągnęła ludzi z domów,
Jedni przyjechali na rowery, inni wędrowali z kijkami, jeszcze inni odpoczywali przy ogniskach czy grillu, przygotowanych dla turystów przy parkingu. Ławy i stoły pozwoliły przysiąść, rozłożyć wiktuały, mijaliśmy wiele przydrożnych miejsc doskonale zorganizowanych, przygotowanych na potrzeby turystów. Zawsze to miło zatrzymać się w czystym miejscu, jest gdzie usiąść, nawet poleżeć ... my pędziliśmy prosto do domu, bo słońce już zachodziło.
Za to na roztoczańskich polach zobaczyliśmy pierwsze bociany, a jednego w gnieździe:-)

Pozdrawiam Was serdecznie, dziękuję za odwiedziny, pa!

Trochę zimy, trochę wiosny ... wyprawa na kosmate piękności ...

Nasze wyjazdy są bardzo spontaniczne.
Środek tygodnia, troszkę mniej zajęć i szybki wyjazd, mimo, że prognozy niezbyt optymistyczne.
Zimno, trochę deszczu, parę godzin przed południem bez opadów jak pokazują prognozy, może uda nam się wstrzelić w ten czas.
O szarej godzinie świtu siąpiło, przestawało, dalej siąpiło, ale jak wjechaliśmy w Beskid Niski, a zwłaszcza na Przełęcz Radoszycką, wszelki optymizm uszedł z nas jak z przekłutego balonu.
Pewnie jedziemy na darmo, śnieg przykrył wszystko, co chcemy zobaczyć, a od niedzieli ma być ciepło, wyrwaliśmy się jak Filip z konopi ...

Ale im niżej zjeżdżaliśmy  na słowacką stronę, tym przyjaźniejsze stawały się widoki i już wiedzieliśmy, że nie będzie tak źle.  Co prawda, Vihorlat z daleka bielił na szczytach, ale my będziemy na jego niższej odnodze i chyba śniegu nie powinno być.
Do rezerwatu "Humensky Sokol" jedzie się przez bardzo przygnębiającą dzielnicę cygańską Podskałka.
U wejścia na ścieżkę przyrodniczą parking, a ponieważ to środek tygodnia, dzień pracy, to byliśmy sami. Wiosny za bardzo nie było widać, nisko kwitły tylko niebiesko nieliczne cebulice a zieleń to mchy i bluszcz, zwisający ze stromych ścian skalnych.

Nieśmiało wyjrzało słońce, za to południowy wiatr huczał w nagich gałęziach gdzieś wysoko.
Wspinaliśmy się powoli na stromy stok, zakosami ścieżki zdobywając kolejne metry wysokości.

Ławki pozwoliły przysiadać tu i ówdzie ... podziwialiśmy potężne pnie dębów omszonych, które tutaj mają swoją zachodnią granicę zasięgu, gdzieniegdzie żółciutkie pączki dereni, jeszcze nie rozkwitłe.

W tym huczącym wietrze usłyszeliśmy nagle klangor żurawi ... leciały niesione sprzyjającym wiatrem potężne klucze ... jeden, drugi, gdzieś nad równiną za Humennem powitalny krzyk, stada chyba połączyły się. Za chwile następne, i następne ... jesienią odlatujące ptaki wywołują u mnie bezbrzeżny smutek, czasami aż ściska gardło, ale wiosną ... o! to sama radość z ich powrotów, szybsze bicie serca:-)

Siedzieliśmy sobie na ławeczce, grzejąc w słońcu twarze, gdzieś w dole naszczekiwał pies, a w górze odgrywała się powietrzna bitwa. Krążył drapieżca, a inny mniejszy ptak, też z zakrzywionym dziobem atakował, wręcz odpędzał tego większego ... jakby od swego siedliska ... przenikliwy krzyk i atak, zakotłowało się i poszybowały dalej. Za chwilę powrót jednego z nich, szybki jak błyskawica atak drugiego ... można tak siedzieć, i patrzeć, i patrzeć, i słuchać ...

Przyjechaliśmy tutaj, żeby zobaczyć kwitnącą sasankę w naturze. Gdzieś przy ścieżce pierzaste, kiełkujące sadzonki ... i nic. Chyba nie umiem patrzeć, nie widzę nigdzie kwiatków ... to nic, okoliczności przyrody wynagradzają nam ten brak:-)

Osiągnęliśmy szczyt góry, przed nami potężne kamienie, głazowiska, które wyglądają jak ruiny starego zamczyska ... paprocie, wyrastające ze ścian, skalne studnie, skąd wyrastają potężne buki, a ich koron można dosięgnąć ręką ... mam słabość do kamieni, skał, bardzo podobają mi się takie miejsca, a tym byłam zauroczona.

Przed nami niespodziewana przeszkoda, skalną stromiznę pomaga pokonać łańcuch ... a sasanek dalej ani śladu ...

Dopiero na południowym skłonie, wśród naturalnego jakby skalniaka mignęło mi coś kolorowego ... jest, jest pierwszy kwiatek ... poniżej jeszcze jeden ... mąż poszedł dalej, a ja drapię się po tym stromym zboczu, żeby chociaż ze dwa zdjęcia pstryknąć, bo może więcej nie będzie mi dane.

I nagle słyszę głos: - Chodź tu, chodź, coś zobaczysz!

Są, rosną małymi grupkami, niektóre prawie na gołym kamieniu, jedne w pełni kwitnienia, inne dopiero wychodzą z ziemi, zresztą zobaczcie sami ...

W oddali, na sąsiednim paśmie górskim widnieją okazałe ruiny zamku Jesenov, gdzieś dalej rozłożył się zamek Brekov ... dla nich samych warto tu jeszcze kiedyś przyjechać.

Ścieżka poprowadziła niżej, tym samym skończyły się sasanki. Szliśmy po kolana w szeleszczących liściach, które nawiał wiatr, kolejne znaki doprowadziły nas do jaskini Dupna.

Znak na drzewie kazał wrócić z powrotem, ale nam zachciało się pójść ścieżką na prawo.
Obeszliśmy masyw dołem i wspięliśmy się ponownie na grzbiet góry, niestety, znaków już nie było, tylko coś czerwonego, zamazanego na drzewach i widoczna ścieżka miedzy drzewami, a wokół ścieliły się łany barwinka.

Poszliśmy nią, szło się bardzo przyjemnie, ale coraz bardziej oddalaliśmy się od naszego miejsca postoju, jeszcze trochę, a dojdziemy na Węgry:-)

Trzeba szukać miejsca na zejście do drogi ... w miarę łagodnym stokiem schodziliśmy coraz niżej i niżej, w lesie mnóstwo powalonych drzew, oglądałam się tylko, czy jakiś miś nie obudził się z zimowego snu:-) ... bo ja to okropna panikara jestem ... pogoda psuła się, zaczęło z lekka kropić.

Wreszcie osiągnęliśmy dno doliny, okropnie błotnistej, wyszliśmy na łąki, ale drogę przegrodził nam solidny potok. Wzdłuż niego doszliśmy do jakiegoś mostka, już droga i tylko kawałek do parkingu.

Miałam szczery zamiar pojechać na Gazdoran, żeby ciemiernika purpurowego zobaczyć, ale znad Vihorlatu szły opady, świat znikał w szarej zasłonie, to i my zabraliśmy się prosto do domu, choć wyjazdowe plany były bardzo ambitne. Jeszcze cerkiewki, kamieniołom trawertynowy , no i te ciemierniki ... ale nic to, coś trzeba zostawić na następny raz.

Za to zebrałam sobie puszyste nasionka powojnika prostego, już są posiane w doniczce, zobaczymy, co nam z tego wyjdzie:-)
Przed chwilą zadzwoniła Bylinowa Ania, parking u wejścia na szlak pełen samochodów, niedziela, zrobiło się wreszcie ciepło, więc naród ruszył na łono natury:-)

Pozdrawiam Was serdecznie, dziękuję za odwiedziny, bywajcie w zdrowiu, pa!