Zabraliśmy się tuż po południu w małą podróż "sentymentalną", właściwie to teściowa do miejsca, gdzie spędziła kilka lat swojego dzieciństwa, gdzie był jej dom rodzinny ...
Podróż nasza wiodła do Horyńca, potem Radruża, przy okazji Nowinki Horynieckie i Brusno ...
W Horyńcu nasze oczy ujrzały coś wyjątkowo kolorowego w tym szarym dniu ...
... mnóstwo palm, małych, większych i całkiem dużych ...
... tym z tyłu trzeba było specjalne odciągi pozakładać, żeby utrzymały pion, w gimnazjum taki konkurs zorganizowano, bardzo sympatyczny, świąteczny akcent ...
Czyściutki zalew otoczony lasami, wokół unosi się specyficzny zapaszek wód leczniczych, zapaszek siarkowodoru /zgniłych jaj/, inhalacje jak znalazł. Spokojna, uzdrowiskowa miejscowość, mieszkała tu druga babcia męża mojego, nie znałam jej, wynajmowała pokoje kuracjuszom; byliśmy wszędzie, w starych łazienkach, nowych, w tym potoku śmierdząca woda, tu się kąpaliśmy, tu była ścieżka na skróty ...spory kawał beztroskich wakacji męża ... Niestety, dom jest już w obcych rękach, byliśmy też pod nim ... zamieszkałabym w takiej miejscowości ...
Potem zajechaliśmy do niedalekiego Radruża, a tu cerkiew pw. Paraskewy odnowiona ...
... nowiutki goncik jaśnieje. Tak na moje oko straciła dużo ze swojego dawnego klimatu, ale kilka lat i znowu wszystko ściemnieje i złapie patynę, bo teraz wygląda jak nowowybudowana cerkiew ...
Wcześniej wymieniono gont na bramie i ogrodzeniu, widać wyraźnie różnicę czasową, tak za chwilę będzie wyglądać cała cerkiew, nie będzie świecić nowością. Został zamontowany nowoczesny system gaszenia pożaru mgłą wodną, perełka ciesiołki z drewna jodłowego i dębowego, zbudowana w XVI wieku.
Po drugiej stronie drogi cmentarz z kamieniarką bruśnieńską ...
... a w samym rogu skromniutki krzyż z tablicą ...
To dla tej tablicy tu przyjechaliśmy.
Jako małe dziecko teściowa straciła w ciągu jednej, strasznej nocy połowę rodziny, dom ... niewiele pamięta, musieli uciekać ... a tablica? jest niszczona, ktoś uporczywie usiłuje wymazać sprawców tej rzezi, smutne to ... bardzo krwawe czasy, oby nigdy nie powtórzyły się dla nikogo ...
Nasze następne kroki skierowaliśmy do Nowinek Horynieckich ...
Byliśmy tu w zeszłym roku pod koniec zimy, trochę zmieniło się, zbudowano ścieżką ze stopniami z granitowej kostki, uładzono otoczenie ...
... a mnie niezmiennie fascynują źródła potoku Słotwina, wybijające spod skarpy ...
Jest ich kilka, niezwykle wydajne, jakby podziemna rzeka wypływała spod ziemi ...
... a na dole uchwycona woda tworzy malowniczy, bełkotliwy gejzerek, zimna jak lód.
Miejsce piękne, ciche, wśród niezwykłych lasów Roztocza, na skarpie buczyna ...
... a wszędzie łany fioletowo kwitnącego żywokostu gruczołowatego, jedyne kolorowe plamy na tle zeszłorocznych, poszarzałych liści ...
... wyżej sosny, otulone poduchami zielonego mchu. Tak idziemy wszyscy i mówimy: Ale tu muszą być grzyby!
Następnym celem jest Brusno, zajechaliśmy tam przez pola od razu pod stary cmentarz i cerkiew grekokatolicką, również św. Paraskiewii ...
... opuszczona po wysiedleniach, zdewastowana, od 2000 roku remontowana z funduszy państwowych.
W dolinie Brusienki rozłożone były od wschodu m.in. wsie, Brusno Nowe, Deutschbach i Brusno Stare; ta środkowa miejscowość to osadnicy kolonizacji józefińskiej, a na cmentarzu , bardzo ciekawym i mocno zaniedbanym pozostały po nich ślady ...
To są pierwsze krzyże, proste, przypominające maltańskie, za nimi nagrobki na cokołach, z rzeźbami, te późniejsze ...
... a tutaj ewangelickie, właśnie w kształcie trójkąta o wierzchołku skierowanym do góry, który symbolizuje w chrześcijaństwie trój-jedynego Boga ...
Zmierzamy dalej w głąb doliny, do nieistniejącej wsi Brusno Stare ... pozostał tylko cmentarz, cichy wśród wysokich drzew, las zarósł ślady po wsi ...
Młodzież też podąża za nami, nie byli tu jeszcze, ale to oni odnaleźli ten poprzedni cmentarz i tam nas skierowali, a my teraz pokazujemy ten najpiękniejszy chyba na Roztoczu ... jak ktoś nie wie, niełatwo tu trafić, sami wjechaliśmy na początku w złą drogę ...
Nie będą to piękne zdjęcia, jest coraz ciemniej, zimniej, to ostatni etap naszej podróży ...
Pani babcia też z uwagą ogląda wspaniałą kamieniarkę bruśnieńską, obie odczytujemy napisy pisane cyrylicą, a tu zainteresował nas inny od wszystkich ...
... na cokole jakieś tajemne symbole i napisy ...
Cmentarz ten przez wiele lat był zaniedbany, zarośnięty, nagrobki poprzewracane, dopiero w latach osiemdziesiątych został uporządkowany, niestety, czas, porosty, grzyby robią swoje ... złodzieje też, kradną co piękniejsze rzeźby ...włóczymy się po takich miejscach, oglądamy wiele rzeczy, podnosimy ... nie przyszło nam do głowy, żeby coś zabrać, to należy do zmarłych ...
Pewnie trzeba by, tak jak robi to Szymon z Magurycza, rozebrać wszystko na pojedyncze elementy, wyszczotkować, wykąpać w środkach grzybobójczych i złożyć na powrót; miękki kamień odpada płatami, razem z porastającą roślinnością, ile czasu jeszcze wytrzymają te małe arcydzieła?
Przeszliśmy jeszcze do najstarszej części ...
Tu królują najbardziej proste formy, niskie ...
... znalazłam napisy po polsku ... zmarła matka w wieku 28 lat, osierociła 3 dzieci ... czyjeś życia, radości i smutki ... starzy i młodzi ... majętni i biedni ... ważni i prości ... Bardzo refleksyjnie nastrajają mnie takie miejsca, przesiedziałam kawał wieczoru, ranek od czwartej, bo Gutek - stara, podzwaniająca tamburynem Cyganka, chciał jeść, szperam po internecie, na różnych stronach, czytam, czytam, porównuję, jakąś prawdę usiłuję wydobyć ... i błogosławię pokój. Jeszcze dziś brzmią mi w uszach słowa teściowej: I komu to przeszkadzało, żeby wszyscy żyli w zgodzie?
Każdy kawałek ziemi przesycony historią, każdy porzucony kamień coś znaczy ... a mieliśmy przyjechać tu, kiedy będzie ciepło, zielono, będą śpiewały ptaki ... było zimno, ciemno wietrznie ... więc jeszcze musimy tu wrócić, i to pewnie nie raz.
Wracaliśmy w pośpiechu do domu, trochę głodni, bardzo pozytywny objaw przy tej ilości przygotowanego jedzenia ...
Dziękuję za piękne życzenia świąteczne, ciepłe słowa, za poświęcony czas, znaleziony w natłoku zajęć, pozdrawiam wszystkich serdecznie, pa.
